Wanneer: Begin 2026
Duur: 10 dagdelen en een examen
Kosten: €2.500,-
Maximaal aantal personen per groep: 16 (maximaal 4 deelnemers per organisatie)
Doelgroep: Rijksambtenaren die maximaal één jaar geleden zijn gestart met het behandelen van Woo-verzoeken
NB: er kan een selectie plaatsvinden om de groep divers te houden. Maximaal 4 deelnemers per organisatie is ons uitgangspunt.

Waarom deze leergang?

Ben je onlangs begonnen met het behandelen van Woo-verzoeken? Dan biedt deze leergang je een degelijke basis voor je werk.

Tijdens de leergang maak je kennis met de inhoud en betekenis van de Wet open overheid, leer je hoe de wet zich verhoudt tot andere wetgeving zoals de Algemene wet bestuursrecht, en werk je aan je vaardigheden. Daarbij oefen je met het voeren van een goed gesprek met de verzoeker en het opstellen van een helder Woo-besluit. Daarnaast neem je deel aan een intervisie, waarin je dilemma’s bespreekt met collega’s uit andere organisaties. De leergang wordt afgesloten met een schriftelijk examen.

Na afloop ontvang je een certificaat en 30 opleidingspunten. Als het examen met een voldoende is afgesloten, dan wordt dat vermeld op het certificaat.

Programma

De leergang bestaat uit 11 dagdelen, verspreid over meerdere weken. Het programma combineert kennisoverdracht, vaardigheidstraining en intervisie.

Tijdens de workshops mondelinge en schriftelijke vaardigheden wordt de groep gesplitst, zodat je in een kleinere setting werkt aan je gesprekstechnieken en schrijfvaardigheden.

Dagdeel 1: Wet open overheid in context

De leergang start met de vraag: wat is het bredere belang van openbaarheid van overheidsinformatie? Je verkent de rol van de Woo binnen onze democratische rechtsstaat en de verhouding tot andere wetten, zoals de Grondwet, de Archiefwet en de AVG.

Transparantie is essentieel voor publieke controle op het bestuur. Burgers, journalisten en maatschappelijke organisaties gebruiken overheidsinformatie om beleid te volgen, debat te voeren en misstanden aan te kaarten. In dit dagdeel leer je hoe het recht op informatie wettelijk is geregeld en welke plaats de Woo daarin inneemt.

Na dit dagdeel kun je:

• het rechtsstatelijke belang van openbaarheid van bestuur formuleren;
• de overeenkomsten en verschillen benoemen tussen de wetten die het recht op overheidsinformatie regelen.

Dagdelen 2 en 3: Basis Wet open overheid

In deze twee dagdelen verdiep je je in de kern van de Wet open overheid. Je leert de belangrijkste begrippen en de systematiek van de wet, met bijzondere aandacht voor het behandelen van Woo-verzoeken.

Je oefent met het beoordelen van een verzoek, het herkennen van relevante uitzonderingsgronden en het voeren van een precisiegesprek. Je leert wanneer zo’n gesprek nodig is, wat de gevolgen zijn als het uitblijft, en welke stappen je kunt nemen als je samen met de verzoeker niet tot een werkbaar verzoek komt. Ook leer je hoe je misbruik van de Woo herkent en hoe je daar zorgvuldig mee omgaat.

Na deze dagdelen kun je:

• de basisbegrippen van de Woo herkennen en toepassen;
• beoordelen wanneer precisering nodig is en wat de gevolgen zijn als die uitblijft;
• in samenspraak met de verzoeker tot een behandelbaar verzoek komen;
• vervolgstappen bepalen wanneer dat overleg geen resultaat oplevert;
• misbruik van de Woo signaleren en gepast reageren.

Dagdelen 4 en 5: Mondelinge vaardigheden

Na de theoretische basis ga je praktisch aan de slag met gespreksvaardigheden. Je oefent met technieken om door te vragen en om de onderliggende informatiebehoefte van de verzoeker helder te krijgen. Dit heb je nodig om in de praktijk goede preciseringsgesprekken te voeren.

Ook is er aandacht voor het omgaan met weerstand. Die kan afkomstig zijn van een verzoeker, maar ook van collega’s binnen je eigen organisatie, bijvoorbeeld wanneer je informatie nodig hebt van een andere afdeling.

Voor deze oefeningen word je gevraagd om vooraf een praktijkvoorbeeld in te brengen.

Na deze dagdelen kun je:

• in een gesprek de onderliggende behoefte van de verzoeker te construeren;
• gesprekstechnieken toepassen voor het omgaan met weerstand.

Dagdelen 6 en 7: Schriftelijke vaardigheden

In dit onderdeel werk je met een trainer aan het schrijven van heldere, gestructureerde en overtuigende Woo-besluiten. Je leert hoe je een besluit opbouwt vanuit de informatiebehoefte van de lezer, en hoe je juridisch correcte argumentatie combineert met duidelijke taal.

Omdat je in je functie ook adviezen of nota’s opstelt, bespreekt de trainer hiervan enkele praktijkvoorbeelden. De nadruk ligt echter op het schrijven van besluiten binnen het Woo-proces.

Na deze dagdelen kun je:

• Woo-besluiten schrijven die begrijpelijk, logisch opgebouwd en overtuigend zijn;
• advies- en beleidsnotities formuleren die toegankelijk zijn voor collega’s buiten je eigen vakgebied.

Dagdelen 8 en 9: Wet open overheid en de Algemene wet bestuursrecht

Het nemen van een Woo-besluit vindt plaats binnen de kaders van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Deze wet stelt normen voor het bestuurlijk handelen en biedt rechtsbescherming aan burgers.

In deze dagdelen bespreekt de docent de basisbegrippen van de Awb en de samenhang tussen de Woo en de Awb. Je krijgt inzicht in de regels die van toepassing zijn bij bezwaar- en beroepsprocedures, en wat er gebeurt als er niet tijdig wordt beslist op een Woo-verzoek.

Na deze dagdelen kun je:

• de basisbegrippen van de Awb herkennen en toepassen;
• de verhouding tussen de Woo en de Awb toelichten;
• benoemen welke Awb-regels van toepassing zijn bij bezwaar en beroep in Woo-zaken;
• uitleggen wat de gevolgen zijn van het niet tijdig beslissen op een Woo-verzoek.

Dagdeel 10: Intervisie

Samen met de andere deelnemers bespreek je je eerste ervaringen met het behandelen van Woo-verzoeken. Je reflecteert op de politiek-bestuurlijke context waarin je werkt en de dilemma’s of knelpunten die daarbij kunnen spelen.

In een gestructureerd intervisiegesprek analyseer je één of twee praktijkgevallen. Door elkaar gericht vragen te stellen en te adviseren, help je elkaar verder bij het omgaan met complexe situaties.

Na dit dagdeel kun je:

• in groepsverband reflecteren op de politiek-bestuurlijke context waarin Woo-verzoeken worden behandeld, en de bijbehorende dilemma’s benoemen;
• collega’s ondersteunen en adviseren bij problemen die zij ervaren bij het behandelen van Woo-verzoeken.

Dagdeel 11: Examen

In het laatste dagdeel leg je een schriftelijk examen af. Hierin wordt je kennis en inzicht getoetst over de Woo, de context van de wet en de samenhang met de Awb.

Het examen is bedoeld voor deelnemers die volgens de trainers van de mondelinge en schriftelijke onderdelen voldoende actief hebben deelgenomen aan de leergang. Er is geen mogelijkheid tot herkansing of uitgesteld afleggen van het examen.

Afronding

Na afronding van deze leergang beschik je over een stevige basis om Woo-verzoeken zorgvuldig en met vertrouwen af te handelen. Je hebt kennis van de wet, inzicht in de context waarin je werkt, en je bent beter toegerust om helder te communiceren. Met de opgedane kennis en vaardigheden sta je steviger in je functie en ben je beter voorbereid op de complexiteit van Woo-verzoeken.

De leergang wordt afgesloten met een gezamenlijke borrel.